Patroni honorowi – Komitet Ochrony Praw Dziecka i Polska Sekcja IBBY
Dzisiaj chcemy przedstawić Wam dwie wyjątkowe organizacje, które objęły honorowy patronat nad tegorocznym Festiwalem Literatury dla Dzieci! Oprócz tego trochę cofniemy się w czasie i zobaczymy, jakie były ich początki. Panie i Panowie, przed Wami… 🙂
Komitet Ochrony Praw Dziecka (KOPD)
Komitet Ochrony Praw Dziecka jest organizacją pozarządową, nie przynoszącą zysków. Działalność Komitetu jest apolityczna i ma charakter służby społecznej, chroniącej dziecko przed krzywdą i naruszaniem jego podstawowych praw i interesów.
Garść historii
Swoją działalność rozpoczął w 1981 roku. Można powiedzieć, że był pionierem w tej dziedzinie, gdyż była to pierwsza organizacja tego typu w Europie Wschodniej. Podobnie jak powstałe znacznie wcześniej siostrzane organizacje na Zachodzie, miał na celu przeciwstawienie się krzywdzeniu i złemu traktowaniu dzieci.
Założycielka Komitetu, Maria Łopatkowa, stwierdza, że idea jego powołania „poczęła się ze zmowy ludzi nieobojętnych na krzywdę dziecka. To oni w poczuciu bezsilności szukali sojuszników. Pisali, dzwonili, wołali. Tak tworzył się Komitet zanim jeszcze powstał”. Zjazd założycielski odbył się 21 listopada 1981 roku, a pierwsze posiedzenie niefortunnie zbiegło się z ogłoszeniem w Polsce stanu wojennego (13 grudnia 1981). Jak wspomina założycielka, spotkanie mimo wszystko się odbyło:
Niedziela 13 grudnia 1981 roku. Stan wojenny! Uderzenie jak obuchem w głowę. Nie mogę się psychicznie pozbierać, a zaraz mamy mieć pierwsze posiedzenie Zarządu Krajowego KOPD. Tylko czy Zarząd się zbierze”. (…)
Poniedziałek 14 grudnia. A jednak wczoraj posiedzenie Zarządu odbyło się. Nielegalnie. Wszelkie zebrania zabronione, a my obradowaliśmy owocnie. Wybraliśmy Kolegium, przedyskutowaliśmy i zaakceptowaliśmy opracowany przez prawników regulamin rzecznika dziecka i postanowiliśmy robić wszystko, by chronić dzieci przed skutkami stanu wojennego.
Obecnie na terenie Polski znajdują się 22 oddziały terenowe, w których dzieci i ich rodziny mogą otrzymać profesjonalną, bezpłatną pomoc. Przewodniczącą jest działaczka społeczna i polityk – Mirosława Kątna.
Działania
Misją KOPD jest ochrona praw i interesów dziecka. Głównym celem KOPD jest pomoc dziecku krzywdzonemu i jego rodzinie. Oferta KOPD adresowana jest do rodzin oraz dzieci – ofiar przemocy emocjonalnej, fizycznej i seksualnej oraz zaniedbań i niewłaściwej opieki. Swoje cele realizuje m.in poprzez działalność interwencyjną, kontrolną i profilaktyczną oraz edukacyjno-szkoleniową, upowszechnianie znajomości praw dziecka, ujawnianie ich naruszeń w życiu rodzinnym i społecznym, podejmowanie inicjatyw i działań na rzecz doskonalenia systemu ochrony praw dziecka, inicjowanie i rozwijanie specjalistycznych form pomocy rodzinie, a także prowadzenie kampanii społeczno- edukacyjnych takich jak „Moja mama, mój tata, ich rozwód”, „Bicie jest głupie” oraz konkurs „Świat przyjazny dziecku”. Ponadto prowadzi własne ośrodki interwencyjne, opiekuńczo–wychowawcze, interwencji kryzysowej, mediacyjne, poradnie dla dzieci i rodzin i inne.
Drugim patronem honorowym jest:
Polska Sekcja IBBY
Czyli narodowa sekcja IBBY – międzynarodowej organizacji non-profit zajmującej się promocją literatury dziecięcej i młodzieżowej.
Garść historii
Międzynarodowa Izba ds. Książek dla Młodych
W 1946 roku z inicjatywy Jelli Lepman – niemieckiej dziennikarki, pisarki, tłumaczki i działaczki kulturalnej – odbyła się międzynarodowa wystawa książki dla dzieci i młodzieży. Wystawa okazała się dużym sukcesem, a zgromadzone w jej trakcie książki stały się zaczątkiem kolekcji Internationale Jugendbibliothek (pol. Międzynarodowa Biblioteka Młodzieżowa) założonej 14 września 1949 roku. Dla Lepman był to jednak dopiero początek inicjatyw, które wypełniły jej życie – w 1952 roku, czyli niemal 70 lat temu, zorganizowała w Monachium spotkanie, które przeszło do historii jako Międzynarodowe Porozumienie poprzez Książki Dziecięce. Spodziewano się około 60 uczestników, tymczasem zjawiło się 250 gości związanych z literaturą dziecięcą z aż 26 krajów! Byli to autorzy, ilustratorzy, wydawcy, bibliotekarze, nauczyciele i członkowie wielu organizacji młodzieżowych, którzy wspólnie przyczynili się do powołania komitetu, którego zadaniem było stworzenie międzynarodowej organizacji promującej książki dla dzieci, czyli International Board on Books for Young People – IBBY – IBBY (pol. Międzynarodowa Izba ds. Książek dla Młodych).
Organizacja została powołana do życia bardzo szybko, bo już w 1953 roku, w Zurychu. Obecnie główną siedzibą IBBY jest Bazylea, a w jej skład wchodzi 76 sekcji działających w różnych państwach na świecie. Jej najważniejsze cele to integracja różnych środowisk związanych z książką dla młodego czytelnika, wspieranie rozwoju książki dla dzieci i młodzieży, popieranie i promocja książki wartościowej pod względem literackim, plastycznym i edytorskim, przyczynianie się do rozwoju literatury dla młodych oraz wiedzy o tej literaturze, a także promocja wartościowej artystycznie książki dla młodych w kraju i na świecie.
Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci – 2 kwietnia
W 1967 roku IBBY ustanowiło dzień urodzin duńskiego baśniopisarza Hansa Christiana Andersena (2 kwietnia) Międzynarodowym Dniem Książki dla Dzieci. Od tamtej pory co roku organizowane są obchody tego święta w innym państwie, w tym również w Polsce (w 1979 roku). Ta wyjątkowa rocznica ma być dla społeczeństwa przypomnieniem o tak istotnym temacie, jakim jest zapoznawanie dzieci ze światem książek.
PS IBBY
Polska Sekcja IBBY istnieje od 1973 roku. Początkowo działała prawdopodobnie jako stowarzyszenie zwykłe lub agenda przy Ministrze Kultury i Sztuki. Dopiero w styczniu 1993 roku piętnastu członków-założycieli wyłoniło spośród siebie komitet założycielski, który stanowili pracownicy Uniwersytetu Warszawskiego: Marcin Drzewiecki (profesor), Grzegorz Leszczyński (wtedy adiunkt, obecnie prof. UW dr hab), Joanna Papuzińska (wtedy starsza wykładowczyni, obecnie prof. dr hab), Michał Zając (asystent, obecnie dr).
Obecnie prezeską PS IBBY jest literaturoznawczyni Anna Maria Czernow, która we własnych słowach opisuje postulaty i działania organizacji:
Polska Sekcja IBBY jest częścią międzynarodowej organizacji z wielkimi tradycjami, która działa według określonych przesłanek ideowych. (…) Od lat staramy się spełniać te postulaty poprzez konkursy na najlepszą książkę dziecięcą (w tym nasz „okręt flagowy” – konkurs „Książka Roku”), patronowanie inicjatywom podmiotów w różny sposób upowszechniających czytanie wśród dzieci, a także tych, które promują znakomitą polską literaturę dla młodych, wreszcie działalność indywidualną naszych członków, wśród których są badacze, bibliotekarze, twórcy, nauczyciele, wydawcy i w ogóle ludzie związani z książką dla dzieci i młodzieży. Nie należy zapominać o istotnej części działalności PS IBBY, jaką jest promowanie rodzimej książki dziecięcej za granicą. Mamy możliwość zgłaszania kandydatów do międzynarodowych konkursów, nie tylko tych organizowanych przez IBBY (jak Medal imienia Hansa Christiana Andersena). Dla wielu ważnych instytucji związanych z literaturą dziecięcą stanowimy cenne źródło informacji na temat polskiego rynku wydawniczego i książek, które w danym roku okazały się godne uwagi. Wszystkie te elementy naszej działalności zamierzamy kontynuować i w miarę możliwości rozwijać.
Warto wiedzieć, że PS IBBY jest organizacją, do której może wstąpić każdy, dla kogo ważne są problemy książek dla dzieci i młodzieży w Polsce, niezależnie od płci, wieku i zawodu. Wystarczy wypełnić deklarację, do czego zachęcamy i Was!
